Onderwerp
PostNL koos het verhaal over het Vrouwtje van Stavoren in overleg met het Meertens Instituut, waarbij ook gekeken is naar andere volksverhalen, zoals over de heilige Sint Servaas, de Vliegende Hollander, Ellert en Brammert en de Witte Wievenkuil. Bij de keuze liet PostNL zich leiden door het moralistische karakter en de bekendheid van het verhaal. In de haven van Stavoren staat sinds 1969 een bronzen beeld van het Vrouwtje, gemaakt door beeldhouwer Pier de Groot.
Het Vrouwtje van Stavoren (de Frouwe fan Starum) is een sage over hoe hoogmoed voor de val komt. Het verhaal gaat over een rijke koopmansvrouw. Zij laat uit woede graan overboord gooien in de haven van Stavoren. Als omstanders verontwaardigd zijn, smijt de vrouw een kostbare ring in de golven en zegt dat zij pas spijt krijgt als de zee haar ring teruggeeft. Dat gebeurt ook, want zij vindt de ring in de buik van een vis. Vanaf dat moment gaat het bergafwaarts: de vrouw verliest al haar geld, de haven slibt dicht en de rijkdom van Stavoren is voorbij.
Het Vrouwtje van Stavoren is een naamsverklarende sage. De zandplaat voor Stavoren heette Vrouwenzand, genoemd naar Maria, de patrones van het plaatselijke klooster Sint Odulphus. Toen het klooster en de oorsprong van de naam uit de herinnering waren verdwenen, ontstond het verhaal van het Vrouwtje van Stavoren. Dat het rijke Stavoren door het dichtslibben van de haven zijn handelspositie kwijtraakte, is historisch juist. De oudst bekende versie van de sage werd in de 16e eeuw opgetekend. Sindsdien is het verhaal in vele varianten opnieuw verteld en verfraaid. De loze aren die op de zandplaat groeien, dateren bijvoorbeeld uit de 18e eeuw. Het motief van de ring is begin 19e eeuw toegevoegd.
Bronnen: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland, Meertens Instituut, Nederlandse Liederenbank, Wikipedia
